De koning van de weide: de grutto
De grutto is een grote weidevogel uit de familie van strandlopers en snippen. De grutto is een steltloper en was in de 20ste eeuw een algemene weidevogel. Sinds de eeuwwisseling holt de soortachteruit door habitatverlies. Vogelliefhebbers kozen de grutto in 2015 tot nationale vogelsoort van Nederland.
De grutto is al jaren de nationale vogel van Nederland. België koos iets later voor de kievit, de andere beroemde weidevogel. Foto: Marcel Tettero
Baltsroep
De baltsroep van de grutto klinkt als to grut, to grutto, grutto, grutto. In de zomer heeft het mannetje een prachtig oranjebruine kop, nek en borst. Ook de snavel is aan de kopzijde oranje. De flanken en de buik zijn gevlekt. Deze weidevogel heeft een lange, vrijwel rechte snavel.
Strepen
Schitterende witte strepen onder de vleugels vallen op als de vogel in de lucht is. De grutto is zo'n 40 cm groot en heeft een spanwijdte van gemiddeld 66 cm. Een grutto weegt afhankelijk van de situatie tussen de 280 en de 500 gram. De grutto leeft gemiddeld twaalf jaren met uitschieters tot 29 jaar.
De rosse grutto heeft meer rood op de buik en een iets opgewipte snavel. Deze rosse grutto bewoont een ander habitat: het arctisch gebied de Noordpool. Deze grutto overwintert bijna uitsluitend in sub-tropische kustgebieden en legt enorme afstanden af, tot in Senegal en Guinee Bissau.
Emelten
De grutto eet wormen, insecten en larven van insecten zoals van de langpootmuggen (emelten). Grutto's pikken in Nederland soms wel 1000 emelten per dag uit het weiland. In zijn overwinteringsgebied in Afrika (Guinee-Bissau) eet hij rijst op de plaatselijke rijstvelden.
Veen
De grutto broedt in veenweidegebieden en uiterwaarden. Oorspronkelijk broedde de grutto in open moerassen en in het hoogveen. De broedtijd van de grutto is van eind maart tot juni. De broedduur bedraagt 24 tot 25 dagen. Een legsel bestaat meestal uit 4 eieren.
Nest
Nesten maken ze vooral in grasland, in een kuiltje. Als het gras lang genoeg is, buigt hij de halmen over het nest, dat daardoor moeilijk zichtbaar is. Halflang gras biedt bescherming voor de kuikens. In langer gras kunnen ze zich slecht voortbewegen. Broedde de grutto eerst vrijwel alleen in Nederland. Door klimaatverandering en verdwijnend weidegebied in Nederland breidt het broedgebied uit naar noordelijke streken zoals IJsland , Finland en Rusland.
Foto's Marcel Tettero